عزت نفس
راه‌کار‌های عملی برای افزایش خود دوستی
من روان‌شناس یا متخصص در خود دوستی نیستم. اما این‌جا هستم تا با به اشتراک گذاری دانسته‌هایم به شما در مسیر بهبودی کمک کنم. آیا تاکنون برایتان پیش آمده که احساس کنید با خودتان غریبه هستید؟ آیا حس کرده‌اید که آنگونه که باید، نمی‌دانید از خودتان چه انتظاراتی دارید؟ اگر چنین است، به این معناست که باید به خود دوستی بیشتری دست پیدا کنید. چرا که یکی از ستون‌های اصلی افزایش عزت نفس، دوستی با خودمان است. در این نوشته از رسانه جهان‌شو، می‌خواهم شما را با اهمیت این موضوع و راه‌کار‌های تقویت آن آشنا کنم. پس تا انتها این مطلب با من همراه باشید.
خود دوستی به چه معناست؟
وقتی برای اولین بار این واژه به گوشم خورد، برایم غریب بود. نمی‌دانستم خود دوستی یعنی چه؟!
اما با مطالعه و بررسی، متوجه می‌شدم که چیزی مربوط به رابطه خودم با خودم است.
متوجه شدم که دوستی با خود، یکی از نیازهای اساسی انسان برای ادامه زندگی است.
قطعاً همه ما، بدون حس دوستی با خویشتن، در اجتماع آسیب‌پذیر خواهیم بود.
رفاقت با خود به معنای داشتن یک ارتباط دوستانه با خود است. دوست داشتن خود، یعنی دوست داشتن خود و اولویت دادن به نیازها و خواسته‌های خود.
در واقع، دوستی با خود، یعنی اینکه با خودمان مانند یک دوست صمیمی رفتار کنیم: با احترام، شفافیت و توجه.
این ارتباط دوستانه با خودمان به ما کمک می‌کند تا احساسات و نیازهای خود را بشناسیم و به ما اجازه می‌دهد که خودِ واقعی‌مان را زندگی کنیم.
چرا دوستی با خود، اهمیت دارد؟
اهمیت دوست داشتن خود، زمانی آشکار می‌شود که بتوانیم به نیازهای خود توجه کنیم.
بدون دوستی با خویشتن، ممکن است به اندازه کافی به خودمان توجه نکنیم و این مسئله در روابط، سلامت، کار و حتی آرامش ما تأثیر مخربی دارد.
برای مثال، اگر در یک رابطه به نیازهای خود بی‌توجهی کنیم و صرفاً برای برآورده کردن نیازهای طرف مقابل تلاش کنیم، دیر یا زود احساس بدهکاری به خودمان خواهیم کرد.
این مسئله می‌تواند رابطه را تحت فشار قرار دهد. ضعف در خود دوستی، باعث نادیده گرفتن نیازهای خود می‌شود که می‌تواند منجر به پرخاش و یا درون ریزی شود.
چرا به اندازه کافی، خودمان را نداریم؟
ضعف در دوستی با خویشتن می‌تواند از تربیت و فرهنگ غیر‌سازنده ما ناشی شود.
اگر در شرایطی بزرگ شده‌ایم که اهمیت به نیازهای دیگران در اولویت بوده؛ احتمالا آموخته شدیم که حس خود دوستی را نیز در خود تضعیف کنیم.
برای مثال، فرهنگ مهمان‌پذیری که یک رسم بسیار ارزشمند است؛ اما گاهی تا جایی پیش می‌رود که میزبان به خاطر اینکه رسم و رسوم به درستی ادا شود، نیازهای مهم خود را نادیده می‌گیرد.
اگر ما در کودکی با چنین صحنه‌هایی مواجه شده باشیم، حتی اگر منظور میزبان چیز دیگری بوده باشد؛ اما چنین رفتار‌هایی می‌تواند این برداشت را در ذهن ما تقویت کرده باشد که نیازهای دیگران بر نیازهای خودمان مقدم‌تر است.
به همین دلیل نا‌خوداگاه نمی‌توانیم آنگونه که باید با خودمان دوست باشیم.
چگونه خود دوستی را در خود تقویت کنیم؟
بهبود خود دوستی یک روند است و نیاز به تمرین دارد. نمونه‌هایی که می‌تواند به تقویت رابطه دوستی با خودمان کمک کند شامل موارد زیر هستند:
1. نوشتن جملات با بار معنایی سالم و سازنده
روزانه حداقل یک جمله سازنده درباره خودتان بنویسید. این جمله می‌تواند ویژگی‌ای باشد که در خودتان دوست دارید یا موفقیتی که به دست آورده‌اید.
مثلا:
- من حق دارم نیاز‌هایم را در اولویت بگذارم.
- سلامتی من مهم است.
- آرامش ذهنی من مهم است و خودم را در‌گیر موضوعات بی ارزش نمی‌کنم.
- هر وقت احساس خستگی دارم، حق دارم استراحت کنم.
- من لایق ارزش و احترام هستم.
- من حق دارم، هر وقت استطاعتش را دارم، بهترین‌ها را بخواهم.
- توانایی‌های من مهم و ارزشمند‌اند.
- من حق دارم که وقتی در امنیت روانی هستم، احساساتم را بروز دهم.
- و …
2. گفت‌وگوی درونی سازنده
هنگام مواجهه با خود از عبارات مهربانانه و دلگرم‌کننده استفاده کنید، همان‌طور که با یک دوست خوب حرف می‌زنید. می‌توانید روزانه عبارات مورد 1 با خود مرور کنید.
3. تنفس عمیق و تمرکز بر احساسات
چند دقیقه در روز به تنفس عمیق بپردازید و به احساسات درونی خود توجه کنید. این تمرین به شما کمک می‌کند تا با خودتان در ارتباط باشید.
4. تقویت خود دوستی با ثبت روزانه نقاط قوت
هر روز در یک دفترچه، حداقل سه نقطه قوت یا موفقیتی که در طول روز داشته‌اید را یادداشت کنید.
5. وقت گذاشتن برای خود
هر هفته زمانی را فقط برای خودتان و انجام فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برید اختصاص دهید، مانند ورزش، مطالعه، خواب یا هر فعالیت آرامش‌بخش دیگری.
6. ایجاد مرزهای شخصی
یاد بگیرید “نه” بگویید و مرزهایی تعیین کنید تا در برابر انتظارات دیگران فشار کمتری احساس کنید. مرزها به شما کمک می‌کنند که به نیازهای خود نیز توجه کنید.
از طرفی درخواست کردن را هم تمرین کنید. شما حق دارید در زمان‌ها یا شرایطی که توانایی یا امکانات شما محدود است از دیگران درخواست کنید.
البته که شاید جواب «نه» از آن‌ها بشنوید، پس خود را هم آماده «نه» شنیدن کنید. آگاه باشید که پاسخ «نه» به درخواست شما است نه به خود شما!
7. تمرین قدردانی از خود راهی برای خود دوستی
روزانه از خودتان بابت تلاش‌ها، پیشرفت‌ها و دستاوردهای کوچک تشکر کنید، حتی اگر کاملاً موفق نبوده‌اید.
8. خواب کافی و استراحت منظم
برنامه خواب و استراحت منظمی داشته باشید. خواب کافی برای جسم و روح شما ضروری است و به افزایش احساس دوستی با خود کمک می‌کند.
9. تغذیه سالم قدمی برای افزایش خود دوستی
به بدن خود اهمیت دهید و از غذاهای سالم استفاده کنید. توجه به سلامت جسمی تأثیر زیادی در تقویت ارتباط با خود دارد.
10. برقراری ارتباط با افرادی که از سلامت روان برخوردارند
با افرادی که با شما مهربان‌اند و به شما احترام می‌گذارند و در کنار آن‌ها احساس امنیت روانی دارید، وقت بگذرانید.
این افراد به شما کمک می‌کنند تا احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید.
تمرین عملی برای خود دوستی
به عنوان تمرین، سعی کنید از امروز به بعد، از بین مواردی که برای تقویت دوستی با خود که در این نوشته آمده، هر هفته، حداقل یک یا دو مورد را انجام دهید.
در هفته‌های بعد دو مورد دیگر را انتخاب و انجام دهید. با تمرین و استمرار، این رفتار به یک عادت طبیعی تبدیل خواهد شد.
مطمئنم که موفق خواهی شد.
نتیجه‌گیری
برای برقراری ارتباط خوب با دیگران، ابتدا باید رابطه‌ای سالم و محبت‌آمیز با خودمان داشته باشیم.
دوست داشتن خود، می‌تواند بسیاری از فشارهای درونی و استرس‌ها را کاهش دهد و زمینه‌ساز پذیرش و احترام به خود باشد.
مشارکت در بحث
تجربه شما از خود دوستی چه بوده؟ آیا شما به اندازه کافی حس دوستی نسبت به خود دارید؟ آیا آن‌طور که باید با خودتان خوب رفتار می‌کنید؟ آیا در مسیر دوستی با خود با چالشی مواجه بوده‌اید؟
لطفاً نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با من به اشتراک بگذارید.
منابع مرتبط
